कालभैरव म्हणजेच भगवान शिवाच्या रुद्र रूपाची दर महिन्याला कृष्ण पक्षातील अष्टमीला पूजा केली जाते. कालाष्टमीच्या दिवशी भगवान शिवाचे उग्र रूप असलेल्या कालभैरवाची पूजा करण्याचा नियम आहे, ज्यांना काशीचा कोतवाल असेही म्हणतात. काल भैरव हे तंत्र मंत्राचे देवता देखील मानले जाते. एका वर्षात 12 कालाष्टमी व्रत पडतात.
कालाष्टमीला काला अष्टमी म्हणूनही ओळखले जाते आणि ती दर महिन्याला कृष्ण पक्षाच्या अष्टमी तिथीला साजरी केली जाते. पौराणिक मान्यतेनुसार कालाष्टमीच्या दिवशी भगवान भैरवाची पूजा केल्याने मनुष्य भयमुक्त होतो आणि त्याच्या आयुष्यातील सर्व संकटे दूर होतात. कालभैरवाची पूजा पद्धत आणि या व्रताचे महत्त्व जाणून घेऊया-
कालाष्टमी व्रताचे महत्व कालाष्टमी व्रताचे महत्त्व
कालभैरव हे भगवान शिवाचे उग्र रूप मानले जाते. असे म्हटले जाते की कालाष्टमीच्या दिवशी काल भैरवाची पूजा केल्याने नकारात्मक ऊर्जा दूर राहते आणि तंत्र-मंत्रांचाही प्रभाव पडत नाही. यामुळे व्यक्ती भयमुक्त होते, कोणत्याही प्रकाराच्या परिस्थितीला घाबरत नाही. असे मानले जाते की कालभैरव हा भगवान शिवापासून उत्पन्न झाला आहे, त्यांची पूजा केल्याने भक्ताचे सर्व संकट दूर होतात. हिंदू धर्मग्रंथानुसार या दिवशी भक्तिभावाने पूजा आणि उपवास केल्याने भगवान शंकराची विशेष आशीर्वाद प्राप्त होते.
कालाष्टमीची पौराणिक मान्यता
भगवान शिवाची दोन रूपे सांगितली जातात, एक बटुक भैरव आणि दुसरे कालभैरव. भगवान शंकराचे बटुक भैरव रूप अतिशय कोमल आहे. त्याचबरोबर कालभैरवाचे रूप रौद्र आहे. असे मानले जाते की कालाष्टमीच्या दिवशी भगवान शिवाने पापींचा नाश करण्यासाठी उग्र रूप धारण केले होते. मासिक कालाष्टमीला रात्री काल भैरवाची पूजा केली जाते. त्याचबरोबर रात्री चंद्राला जल अर्पण केल्यावरच हे व्रत पूर्ण मानले जाते. कालाष्टमीच्या दिवशी कालभैरवाची पूजा केल्याने सर्व मनोकामना पूर्ण होतात, असे मानले जाते.
काल भैरव पूजा विधी
या दिवशी सकाळी स्नान करून संकल्प घेऊन व्रत करावे.
शक्य असल्यास मंदिरात जाऊन आणि भगवान भैरव, भगवान शिव आणि देवी दुर्गा यांची पूजा करा.
रात्री भैरवाची पूजा केली जाते, म्हणून रात्री पुन्हा भैरवाची पूजा करावी.
रात्री उदबत्ती, दिवा, काळे तीळ, उडीद आणि मोहरीच्या तेलाने पूजा आणि आरती करावी.
भैरवाला गुळगुळे, शिरा किंवा जिलेबी अर्पण करावी.
या दिवशी पूजेच्या वेळी भैरव चालिसाचे पठण केल्याने भगवान भैरव प्रसन्न होतात, त्यामुळे पूजेच्या वेळी चालीसाचे पठणही करावे.
पूजेनंतर काळ्या कुत्र्यांना नैवेद्यात अर्पण केलेल्या काही वस्तू सुद्धा खाऊ घालाव्यात. किंवा कुत्र्याला गोड पोळी खायला द्यावी, कारण कुत्रा हे भगवान भैरवाचे वाहन मानले जाते.