चाणक्य नीतीनुसार शत्रू मनुष्याच्या रूपात हल्ला करत नाही. उलट रोग, व्याधी आणि अवगुण हे सुद्धा शत्रूसारखे आहेत जे दिसत नाहीत पण शत्रूसारखे नुकसान करतात. त्यामुळे त्याची काळजी घ्या. चाणक्य नीती सांगते की जेव्हा शत्रू गुप्तपणे हल्ला करतो आणि दिसत नाही तेव्हा ते हलके घेऊ नये. हे अधिक घातक आहे आणि थोडे निष्काळजीपणा खूप महाग आहे. अशा शत्रूंचा सामना करण्यासाठी चाणक्याने काही गोष्टी सांगितल्या आहेत, त्या जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे-
संकटाच्या वेळी ओळख
चाणक्य नीती म्हणते की, माणसाचे कौशल्य, क्षमता आणि प्रतिभेची परीक्षा संकटाच्या वेळीच होते. शत्रूला कधीही कमकुवत समजू नका आणि चूक करू नये. शत्रूवर नेहमी नजर ठेवली पाहिजे आणि कोणत्याही परिस्थितीसाठी स्वतःला तयार ठेवले पाहिजे. चाणक्य नीती सांगते की संकट आल्यावर धीर सोडू नये.
संघर्षाला घाबरू नका
चाणक्य नीती म्हणते की शत्रूचा पराभव करण्यासाठी जर तुम्हाला कठोर संघर्ष करावा लागत असेल तर तुम्ही ते करावे. लढायला घाबरू नका. जे लढायला घाबरतात त्यांना पराभवाचा सामना करावा लागतो. आचार्य चाणक्य यांच्या मते संकट कधीच सांगून येत नाही. जे लोक कोणत्याही परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी सदैव तयार असतात आणि मनाच्या स्थितीत राहतात, ते नक्कीच यशस्वी होतात.
घाबरू नका लढा द्या
चाणक्यच्या मते, कोणत्याही प्रकारचे संकट असल्यास घाबरू नये. संकट टाळण्यासाठी तज्ञ आणि जाणकारांनी दिलेल्या उपायांचा अवलंब करावा. यासोबतच स्वत:चे व इतरांचे रक्षण करण्यासाठीही आपल्या कौशल्याचा आणि ज्ञानाचा उपयोग केला पाहिजे.
अज्ञात शत्रूचा एकत्रितपणे पराभव करा
चाणक्य नीतीनुसार जेव्हा शत्रू अज्ञात असतो, दिसत नाही आणि संपूर्ण देशावर संकट कोसळते तेव्हा सर्वांनी संघटित व्हायला हवे. एकात्मतेत अफाट शक्ती असते. एकत्रितपणे, सर्वात मोठ्या शत्रूचा पराभव केला जाऊ शकतो. वाईट काळात इतरांना प्रोत्साहन दिले पाहिजे. एखाद्याने सकारात्मक राहून इतरांना प्रोत्साहन आणि जागरूक करत राहायला हवे. यामुळे शत्रू घाबरतो आणि विजय प्राप्त होतो.