World Heart Day 2023 :कोरोना महामारीपासून हृदयविकाराच्या, विशेषत: हृदयविकाराच्या घटनांमध्ये जागतिक स्तरावर झपाट्याने वाढ झाली आहे. 40 वर्षांखालील अनेक लोक, अभिनेते हृदयविकाराच्या झटक्याने मरण पावले आहेत. हृदयविकाराचा झटका आणि हृदयविकाराच्या वाढत्या घटनांमागे जीवनशैली आणि आहारातील गडबड ही प्रमुख कारणे मानली जात असून, हृदयाच्या आरोग्याला धोका निर्माण करणारे घटक टाळण्यासाठी सर्वांनी सतत प्रयत्न करणे आवश्यक असल्याचे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे.
आरोग्य तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की भारतात हृदयविकाराच्या झटक्याने 28 टक्के लोकांचा मृत्यू होतो, मात्र वेळीच काही खबरदारी घेतल्यास रुग्णाचा जीव वाचू शकतो. सीपीआर ही अशीच एक जीवन वाचवणारी प्रक्रिया मानली जाते, जी हृदयविकाराच्या झटक्यानंतर वेळेत वापरली तर मृत्यूचा धोका कमी होऊ शकतो.CPR आणि हृदयविकाराचा झटका आल्यास त्याचे काय फायदे आहे.
CPR म्हणजे काय?
कार्डिओपल्मोनरी रिसुसिटेशन (CPR) हे एक जीवन वाचवणारे तंत्र आहे जे हृदयविकाराच्या झटक्यासारख्या आपत्कालीन परिस्थितीत जीवन वाचवणारे सिद्ध करू शकते. श्वासोच्छवास किंवा हृदयाचे ठोके बंद झाल्यास, रुग्णाला वेळेत सीपीआर दिल्यास मृत्यूचा धोका कमी होऊ शकतो. अमेरिकन हार्ट असोसिएशनच्या तज्ञांचे म्हणणे आहे की हृदयविकाराचा झटका आल्यास, छाती योग्य गतीने दाबण्याची ही प्रक्रिया योग्य रक्ताभिसरण राखण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. सीपीआर कसा द्यावा जाणून घ्या.
सीपीआर कसा दिला जातो?
हृदयविकाराचा झटका आल्यास सीपीआर दिल्यास शरीराच्या अवयवांमध्ये योग्य रक्ताभिसरण राखण्यास मदत होते. यामध्ये, 100-120/मिनिट दराने छातीचे दाब केले जातात. यासाठी तळहाताचा खालचा भाग छातीवर येईल अशा प्रकारे दोन्ही हात जोडावेत. छातीच्या मध्यभागी तळहाताच्या खालच्या अर्ध्या भागावर ठेवून ते दाबा. छाती 5 सेमीने दाबा. जास्त दबाव लागू करू नका. या पद्धतीमुळे शरीराच्या अवयवांना ऑक्सिजनयुक्त रक्त मिळते आणि अवयव निकामी होण्याचा धोका कमी होऊ शकतो.
सीपीआर ही जीवन वाचवणारी प्राथमिक उपचार प्रक्रिया आहे. तथापि, हृदयविकाराच्या झटक्यासारख्या परिस्थितीत ते शक्य तितक्या लवकर द्यावे. येथे हे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे की रुग्ण अर्भक, मूल किंवा प्रौढ आहे की नाही यावर अवलंबून टप्पे भिन्न आहेत. छाती दाबण्याबरोबरच श्वासोच्छवासाकडेही लक्ष दिले पाहिजे. रुग्णाचा श्वास थांबला असेल तरच सीपीआर वापरा. सीपीआर सुरू करण्यापूर्वी ती व्यक्ती प्रतिसाद देत आहे का ते तपासा.मगच सीपीआर द्या.