भारताची पहिली विमानवाहू युद्धनौका 'INS विक्रांत' नौदलात सामील होणार आहे.पंतप्रधान नरेंद्र मोदी शुक्रवारी ते राष्ट्राला समर्पित करणार आहेत.विशेष बाब म्हणजे या यशामुळे भारत विमानवाहू युद्धनौका तयार करण्यास सक्षम असलेल्या देशांच्या एलिट गटात सामील होणार आहे.सध्या या देशांच्या यादीत अमेरिका, रशिया, फ्रान्स, युनायटेड किंगडम आणि चीन या देशांची नावे आहेत.एवढेच नाही तर जगातील 7 व्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे करिअर ठरणार आहे.आता त्याबद्दल तपशीलवार समजून घेऊ.
आकार, प्रकार आणि गती
20 हजार कोटी रुपये खर्चून तयार करण्यात आलेली INS विक्रांत 262 मीटर लांब आणि 62 मीटर रुंद आहे.या अर्थाने, त्याच्या फ्लाइट डेकचा आकार दोन फुटबॉल फील्ड्सएवढा होतो.हा वाहक 7 हजार 500 नॉटिकल मैल (सुमारे 14 हजार किमी) अंतर एकाच वेळी 28 नॉट्सच्या कमाल वेगाने पार करू शकतो.भारताच्या सागरी इतिहासात देशात बांधलेले हे पहिलेच एवढ्या मोठ्या जहाजाचे आहे.विशेष बाब म्हणजे हे नाव भारताच्या पहिल्या विमानवाहू नौकेच्या नावावरून ठेवण्यात आले आहे, ज्याने १९७१ च्या पाकिस्तानविरुद्धच्या युद्धात महत्त्वाची भूमिका बजावली होती.
क्रूची व्यवस्था कशी आहे, महिलांसाठी विशेष व्यवस्था
हे विशाल जहाज एकूण 18 मजले असून त्यात 2400 कप्पे बांधण्यात आले आहेत.1600 मजबूत क्रू येथे राहू शकतात.यामध्ये महिलांच्या गरजेनुसार खास केबिन बनवण्यात आल्या आहेत.विशेष बाब म्हणजे INS विक्रांतमध्ये आधुनिक सुविधांनी सुसज्ज स्वयंपाकघर आहे, ज्यामध्ये एक युनिट प्रति तास 3000 रोट्या तयार करू शकते.
त्याच्या वैद्यकीय संकुलात आधुनिक ऑपरेशन थिएटरसह 16 बेड आहेत.तसेच फिजिओथेरपी क्लिनिक, आयसीयू, पॅथॉलॉजी, सीटी स्कॅनरसह रेडिओलॉजी विंग आणि एक्स-रे मशीन, डेंटल आणि आयसोलेशन सुविधा आहेत.
30 विमानांच्या गटाला सामावून घेऊ शकते.MiG-29K लढाऊ विमाने, कामोव्ह-31 हेलिकॉप्टर, MH-60R मल्टी-रोल हेलिकॉप्टर आणि हलकी लढाऊ विमाने.ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र देखील समुद्रात शत्रूंना मात देण्यासाठी या वाहकांवर तैनात केले जाऊ शकते.हे एक मध्यम श्रेणीचे क्षेपणास्त्र आहे, जे पाणबुडी, जहाज, वाहक किंवा पृथ्वीवरून देखील सोडले जाऊ शकते.
बांधकाम आणि भविष्यासाठी तयारीची कहाणी
नौदलाने माहिती दिली की त्याच्या बांधकामात 76 टक्के स्वदेशी साहित्याचा वापर करण्यात आला आहे.20 हजार कोटी रुपयांच्या INS विक्रांतला तयार करण्यात 2 हजार CSL कर्मचारी आणि अप्रत्यक्षपणे 13 हजार इतर लोकांचाही सहभाग होता.आयएनएस विक्रांतच्या फ्लाइट ट्रायल नोव्हेंबरपर्यंत सुरू होतील आणि वाहक 2023 च्या मध्यापर्यंत ऑपरेशनसाठी पूर्णपणे तयार होईल.
काय आहेत सुरक्षा व्यवस्था
वाहक अँटी सबमरीन वॉरफेअर, अँटी सरफेस, अँटी एअर वॉरफेअर अशा अनेक आधुनिक यंत्रणांनी सुसज्ज असल्याची माहिती आहे.याच्या मदतीने ते आजूबाजूला येणारे धोके सहज ओळखू शकतात आणि त्यांना चोख प्रत्युत्तर देऊ शकतात.