2022 हे वर्ष फुटबॉलप्रेमींसाठी खास असणार आहे आणि त्याचे कारण म्हणजे फुटबॉलचा विश्वचषक कतारमध्ये खेळवला जाणार आहे. यासाठी संपूर्ण स्टेडियममध्ये अशी कूलिंग सिस्टीम बनवली जात आहे की कडक उन्हातही थंड हवेची व्यवस्था केली जात आहे.विशेष म्हणजे या संपूर्ण प्रक्रियेत अतिरिक्त हरितगृह वायू उत्सर्जन होणार नाही.
कतारचे तापमान 40 अंशांच्या पुढे
खरे तर 2022 च्या विश्वचषक फुटबॉल स्पर्धेचे यजमानपदासाठी कतारचे नाव जाहीर झाले, तेव्हा उष्णतेमुळे ते शक्य होईल की नाही, अशी शंका लोकांमध्ये होती.यावेळी कतारचे तापमान40 अंशांच्या वर जाते.बीबीसीने आपल्या एका अहवालात ही प्रक्रिया कशी पार पाडली जाईल याचे तपशीलवार वर्णन केले आहे.
संपूर्ण कूलिंग सिस्टीम सौरऊर्जेवर चालणार
आहे.खरे तर अल झैनाब स्टेडियमच्या छताची रचना अशा प्रकारे करण्यात आली आहे की, फिरत्या छताच्या बाहेरून हवा बाहेर पडेल.त्याचा हलका रंग सूर्यापासून येणारी उष्णता प्रतिबिंबित करतो.अहवालानुसार ही संपूर्ण यंत्रणा सौरऊर्जेवर चालणार असल्याने कार्बन उत्सर्जन होणार नाही.सामन्याच्या दिवशी सुमारे चाळीस हजार प्रेक्षक स्टँडवर उपस्थित राहणार आहेत.
दुसरीकडे, विश्वचषकादरम्यान होणाऱ्या कार्बन उत्सर्जनाची भरपाई करण्यासाठी ऊर्जेचा अधिक चांगला वापर, कचरा व्यवस्थापन, अक्षय ऊर्जा तसेच वृक्षारोपण अशा विविध तंत्रज्ञानाचा वापर केला जात असल्याचेही आयोजकांचे म्हणणे आहे.कतारच्या स्टेडियममध्ये फुटबॉल सामना पाहण्यासाठी येणाऱ्या प्रेक्षकांना कोणत्याही प्रकारची अडचण येऊ नये, यासाठी विशेष व्यवस्था करण्यात येत आहे.
युनिक कुलिंग सिस्टीम कशी काम करेल
कतारमधील आठ स्टेडियममध्ये कूलिंग सिस्टीम बसवण्यात आली आहे.सामना पाहण्यासाठी प्रेक्षकांना कोणतीही अडचण येऊ नये म्हणून ते पूर्णपणे वातानुकूलित करण्यात आले आहेत.यासाठी सरकारकडून कोट्यवधी रुपये खर्चही करण्यात आले आहेत.अहवालानुसार, कतारचा फुटबॉल खेळाडू अजा सालेह म्हणतो की, या भागातील खेळाडूंसाठी उष्णता आणि आर्द्रता हे सर्वात मोठे आव्हान आहे.
ही प्रणाली विकसित करणारे वातानुकूलित तज्ज्ञ सौद अब्दुल गनी यांनी सांगितले की, थंड हवेची छिद्रे अशा प्रकारे तयार केली जातात की ती खेळाडूंना जलद वाटणार नाही.थंड हवेचा फुगा स्टेडियमच्या आत तयार होईल, जमिनीपासून किंवा स्टेडियमच्या दोन मीटरपेक्षा जास्त उंचीवर नाही.यानंतर तीच प्रक्रिया पुन्हा केली जाईल आणि स्टेडियममध्ये पुन्हा थंड बबल तयार होईल.
कूलिंग सिस्टीम सोलर पॉवर प्लांटद्वारे चालविली
जाते तसेच स्टेडियमच्या प्रत्येक कोपऱ्यात थंड पाण्याने भरलेल्या पाईप केलेल्या हीट एक्सचेंजर्सच्या मदतीने गरम हवा थंड ठेवली जाईल.विशेष म्हणजे, संपूर्ण कूलिंग सिस्टम कतारची राजधानी दोहापासून सुमारे 80 किमी अंतरावर अलीकडेच बांधलेल्या सौर ऊर्जा प्रकल्पाद्वारे चालविली जाते.विश्वचषकादरम्यान स्टेडियमशिवाय वाहतूकही वाढणार आहे.जगभरातील लोक विमान प्रवासाने कतारला पोहोचतील.त्यांच्यासाठी विशेष व्यवस्थाही करण्यात आली आहे.
आणखी एका अहवालानुसार, या स्टेडियमच्या बांधकामासाठी कतारमध्ये सुमारे तीस हजार स्थलांतरित मजुरांनी काम केले, ज्यामध्ये मोठ्या संख्येने मजूर मरण पावले आहेत किंवा गंभीर जखमी झाले आहेत.यावरून कतारवर टीकाही सुरूच आहे.यादरम्यान जबरदस्तीने मजुरी करणे, पासपोर्ट जप्त करणे असे अनेक आरोपही समोर आले आहेत.