डॉ. श्रीधर देशमुख- कन्सल्टन्ट फिजिशियन अँड इंटेसिव्हिस्ट, रुबी हॉल क्लिनिक, पुणे
जीवनसत्त्वे ही सामान्य कार्ये पार पाडण्यासाठी शरीराला आवश्यक असलेले सूक्ष्म पोषक असतात.
काही जीवनसत्त्वे तुम्हाला संसर्गाचा प्रतिकार करण्यास आणि तुमच्या मज्जातंतूंना निरोगी ठेवण्यास मदत करतात, तर काही तुमच्या शरीराला अन्नातून ऊर्जा मिळविण्यात किंवा तुमच्या रक्ताच्या गुठळ्या व्यवस्थित करण्यात मदत करतात.
१) व्हिटॅमिनचे ऋतूनुसार सेवन बदलते. उदाहरणार्थ, उन्हाळ्यात, व्हिटॅमिन D चे सेवन जास्त असते कारण तुमचा बाहेर जाण्याकडे काळ जास्त असतो आणि त्यावेळी सूर्य अधिक तेजस्वी असतो. परंतु हिवाळ्यात, आपल्याला कमी वेळा सूर्याचे दर्शन होते किंवा प्रकाश मंद असतो. म्हणजे सूर्याच्या किरणांद्वारे व्हिटॅमिन Dचे शोषण कमी होते.
त्याचप्रमाणे वसंत ऋतु, किंवा उन्हाळ्यापेक्षा हिवाळ्यात संत्र्यामध्ये अधिक व्हिटॅमिन 'C' असतात.
२) वेगवेगळ्या व्हिटॅमिन्सचे सेवन वेगवेगळे असते.
रोजचे सेवन करावयाचे प्रकार.
तक्ता:
3) हायपरविटामिनोसिस नावाच्या स्थितीत पूरक आहार आपल्या शरीराला हानी पोहोचवू शकतात.
चरबीमध्ये विरघळणारे जीवनसत्त्वे बहुतेकदा शरीरावर विषारी परिणाम घडवून आणतात ज्यामुळे अंतर्ग्रहण आणि संचय वाढतो.
४) 13 महत्वाची आवश्यक जीवनसत्त्वे आहेत - जीवनसत्त्वे A, C, D, E, K, आणि B जीवनसत्त्वे (थायमिन, रिबोफ्लेविन, नियासिन, पॅन्टोथेनिक ऍसिड, बायोटिन, B6, B12 आणि फोलेट).
फॅट विद्रव्य (ए, डी, ई, के) आणि पाण्यात विरघळणारे (बी कॉम्प्लेक्स आणि सी) 2 गट आहेत.
व्हिटॅमिन ई एक अँटिऑक्सिडेंट आहे. हे शरीराला लाल रक्तपेशी तयार करण्यास आणि व्हिटॅमिन के वापरण्यास मदत करते.
व्हिटॅमिन डी शरीराला कॅल्शियम शोषण्यास मदत करते. निरोगी दात आणि हाडांच्या सामान्य विकासासाठी आणि देखभालीसाठी तुम्हाला कॅल्शियमची आवश्यकता असते.
काय गरजेचे आहे?
व्हिटॅमिन B12,इतर बी जीवनसत्त्वांप्रमाणेच, चयापचयसाठी महत्त्वपूर्ण आहे. हे लाल रक्तपेशी तयार करण्यास आणि मध्यवर्ती मज्जासंस्था राखण्यास मदत करते.
व्हिटॅमिन सी निरोगी दात आणि हिरड्यांना प्रोत्साहन देते. जखम भरण्यासाठी देखील हे आवश्यक आहे.
फोलेट लाल रक्तपेशी तयार करण्यात मदत करण्यासाठी व्हिटॅमिन बी 12 सह कार्य करते. हे डीएनएच्या निर्मितीसाठी आवश्यक आहे, जे ऊतकांची वाढ आणि पेशींचे कार्य नियंत्रित करते. गर्भवती असलेल्या कोणत्याही महिलेला पुरेसे फोलेट मिळण्याची खात्री असणे आवश्यक आहे. फॉलेटची कमी पातळी जन्मजात दोषांशी जोडली जाते जसे की स्पिना बिफिडा. अनेक पदार्थ आता फोलिक अॅसिडच्या स्वरूपात फोलेटने मजबूत केले जातात.
व्हिटॅमिन के आवश्यक आहे कारण त्याशिवाय रक्त एकत्र चिकटणार नाही (गोठणार नाही).