शरीरातील अनेक आजार, मानसिक समस्या, वेदना इत्यादीपासून मुक्त होण्यासाठी तुम्ही योगासनांची मदत घेऊ शकता. त्यांचे महत्त्व विविध धार्मिक ग्रंथांमध्ये सांगण्यात आले आहे. चांगले शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य राखण्यासाठी मुद्रा महत्त्वाची भूमिका बजावतात. हातांनी केलेल्या योगासनांना मुद्रा म्हणतात. तसे, अनेक ग्रंथांमध्ये 399 योग मुद्रांचा उल्लेख आहे आणि सुमारे 108 तांत्रिक मुद्रा आहेत, त्यापैकी आज आम्ही तुम्हाला 7 मुख्य आसनांचे फायदे आणि मुद्रा कशी करावी याबद्दल सांगणार आहोत.
1. लिंग मुद्रा
लिंग मुद्रा केल्याने घसादुखीची समस्या दूर होते, या मुद्रा केल्याने श्वसनाचे अवयव चांगले राहतात आणि शरीरात उष्णता वाढते. ही मुद्रा करण्यासाठी तुम्हाला दोन्ही हात वापरावे लागतील. लिंग मुद्रा करण्यासाठी, दोन्ही हातांची सर्व बोटे एकत्र करा, आता उजव्या हाताचा अंगठा विरुद्ध हाताच्या अंगठ्याच्या खालच्या भागावर ठेवा आणि विरुद्ध हाताचा अंगठा आकाशाकडे वर घ्या. 2 मिनिटे या आसनात राहा आणि नंतर सामान्य स्थितीत या.
2. वरुण मुद्रा
तुम्ही वरुण मुद्रा दिवसातून दोनदा 15 मिनिटे करू शकता. ही मुद्रा करण्यासाठी तुम्हाला करंगळी किंवा शेवटचे बोट अंगठ्यासह जोडावे लागेल आणि इतर तीन बोटे सरळ ठेवावी लागतील. ही मुद्रा केल्याने बद्धकोष्ठता आणि क्रॅम्पच्या समस्येपासून आराम मिळतो. ज्या महिलांना अनियमित मासिक पाळी येण्याची समस्या आहे त्यांनीही ही मुद्रा अवलंबावी.
3. प्राण मुद्रा
प्राण मुद्रा करण्यासाठी, तुम्हाला शेवटची दोन बोटे अंगठ्याने जोडावी लागतील. ही मुद्रा तुम्ही कधीही आणि कुठेही करू शकता. ही मुद्रा केल्याने आयुर्मान वाढते, म्हणून तिला प्राण मुद्रा असे नाव देण्यात आले आहे. जर तुमचे मन अस्थिर किंवा उदास असेल तर तुम्ही ही मुद्रा अवलंबली पाहिजे. जे लोक जास्त आळस करतात त्यांनी ही मुद्रा अवश्य करावी, यामुळे शरीराला ऊर्जा मिळते.
4. वायु मुद्रा
वायु मुद्राच्या मदतीने हृदय निरोगी ठेवण्यास मदत होते. याद्वारे तुम्ही गॅसच्या समस्येपासूनही सुटका मिळवू शकता आणि चिंतामुक्त राहू शकता. तुम्ही वायु मुद्रा दिवसातून 2 दिवसांनी 10 मिनिटांसाठी करू शकता. ही मुद्रा करण्यासाठी दोन्ही हातांची शेवटची ३ बोटे वाकवून बंद करा, त्यानंतर अंगठा आणि तर्जनी म्हणजेच अंगठ्याच्या पुढील बोट जोडून घ्या. असे बोट वाकवून त्यावर अंगठा ठेवून तो वाकवावा लागतो.
5. पृथ्वी मुद्रा
पृथ्वी मुद्रा करण्यासाठी तिसरी बोट आणि अंगठा जोडून बाकीची बोटे सरळ ठेवा. ही मुद्रा तुम्ही कुठेही आणि कधीही करू शकता. या मुद्रा केल्याने तुम्ही शरीरातील अशक्तपणाची समस्या टाळू शकता. ही मुद्रा केल्याने काम करण्याची क्षमताही वाढते.
6. अपान मुद्रा
बद्धकोष्ठता, मूळव्याध यांसारख्या समस्यांपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी तुम्ही अपान मुद्रा वापरू शकता. यापासून मुक्त होण्यासाठी, आपण दररोज 2 वेळा 10 ते 15 मिनिटांनी आपन मुद्रा करावी. आपन मुद्रा करण्यासाठी, तुम्हाला मधल्या 2 बोटांना अंगठ्याने स्पर्श करावा लागेल आणि इतर 2 बोटे सरळ ठेवावी लागतील. ही मुद्रा तुम्हाला दोन्ही हातांनी करावी लागेल.
7. शुन्य मुद्रा
शुन्य मुद्रा करण्यासाठी तुम्हाला दुसऱ्या बोटाला आणि अंगठ्याला स्पर्श करावा लागेल आणि इतर तीन बोटे सरळ ठेवावी लागतील. ही मुद्रा दिवसातून दोनदा 5 ते 10 मिनिटे करा. ही मुद्रा तुम्हाला दोन्ही हातांनी करावी लागेल. ज्या लोकांना कोणत्याही कारणाने कान दुखत असतील त्यांनी ही मुद्रा करावी. तुम्हाला मानसिक त्रास किंवा शरीरात आळस असला तरीही ही मुद्रा फायदेशीर मानली जाते.