मनःशांती असो किंवा आयुष्यात येणारी कोणतीही समस्या असो. भगवंताच्या आश्रयाला गेल्याने सर्व प्रकारचे दु:ख, संकट दूर होऊन घरात सुख-समृद्धी नांदते. पुजा करताना अनेकदा लोक देवाला नैवेद्य अर्पण करतात. तथापि, बर्याच लोकांना योग्य आनंद आणि ते लागू करण्याचा नियम माहित नाही. तिथेच. नैवेद्य देताना काय बोलावे हेही कळत नाही. ज्योतिष शास्त्रात पूजेचे नियम दिलेले आहेत. नैवेद्य अर्पण करण्याबाबतही हे नियम आहेत.
नियम
प्रत्येक देवतेला वेगवेगळ्या प्रकारचा प्रसाद किंवा नैवेद्य अर्पण केला जातो. सर्व देवतांचे आवडते नैवेद्य आहेत. तथापि, माहितीच्या अभावामुळे लोक त्यांना काहीही ऑफर करतात. यामुळे पूजेचे पूर्ण फळ मिळू शकत नाही. भगवान विष्णू, ब्रह्माजी आणि शिवजी यांना विविध प्रकारचे नैवेद्य आवडतात. अशावेळी पूजा करताना त्यांच्यानुसार नैवेद्य अर्पण करावेत.
प्रसाद
भगवान विष्णूंना खीर किंवा रव्याचा शिरा खूप आवडतो. हे त्यांचे आवडते नैवेद्य मानले जाते. भगवान विष्णूंना तुळशीची पाने ठेवूनच नैवेद्य अर्पण करावा. सोबतच माता लक्ष्मीलाही हा पदार्थ आवडतो. भांग, धतुरा, पंचामृत हे भगवान शंकराचे आवडते अन्न मानले जाते. यासोबतच भोले भंडारी यांनाही गोड पदार्थ आवडतात. माँ पार्वतीला खीर अर्पण करावी.
सात्विक
देवाला अर्पण केलेले अन्न स्वच्छ आणि शुद्ध असावे. देवाला अर्पण केलेला भोग तयार करताना स्वयंपाक घराच्या स्वच्छतेसोबतच स्वतःच्या स्वच्छतेचीही काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. आंघोळ केल्यावर नेहमी स्वच्छ कपडे घालून देवाला प्रसाद तयार करावा.
नैवेद्य उष्टा करू नये
देवाला चुकूनही उष्टा नैवेद्य अर्पण करू नये. प्रसाद चाखण्याच्या प्रक्रियेत ते उष्टे करू नये. देवाला अर्पण केलेला भोग अगोदर बाहेर काढून वेगळा ठेवावा. देवाला अर्पण केल्यानंतर ते आपापसात वाटून घ्यावे.
मंत्र
देवाला अन्न अर्पण करताना काय बोलावे हे बहुतेकांना कळत नाही. यासाठी एक मंत्र सांगितला आहे, ज्याचा जप भोजन करताना करावा.
त्वदीयं वस्तु गोविन्द तुभ्यमेव समर्पये ।
गृहाण सम्मुखो भूत्वा प्रसीद परमेश्वर ।।
या मंत्राचा किंवा श्लोकाचा अर्थ असा आहे की हे देवा, माझ्याकडे जे काही आहे ते तुझेच आहे. मी तुझे तुला अर्पण करतो. कृपया ते स्वीकारा आणि माझ्यावर प्रसन्न व्हा.
Edited by : Smita Joshi