आंतरराष्ट्रीय महिला दिन "IWD" जो दरवर्षी 8 मार्च रोजी साजरा केला जातो. आंतरराष्ट्रीय महिला दिन किंवा युनायटेड पॅगन डे फॉर वुमन्स राइट्स अँड इंटरनॅशनल पीस, ज्याला आंतरराष्ट्रीय कामकाजी महिला दिन म्हणूनही ओळखले जाते, समाजातील महिलांचे योगदान आणि उपलब्धी यावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी देशातील आणि जगभरातील विविध क्षेत्रांमध्ये साजरा केला जातो. या उत्सवाचा कार्यक्रम प्रदेशानुसार बदलतो. सामान्यतः स्त्रीला सन्मान देण्यासाठी, तिच्या कामाचे कौतुक करून आणि तिच्याबद्दल प्रेम आणि आदर व्यक्त करण्यासाठी हा उत्सव साजरा केला जातो.
आंतरराष्ट्रीय महिला दिन कधी असतो
दरवर्षी 8 मार्च रोजी जगभरात 'आंतरराष्ट्रीय महिला दिन' साजरा केला जातो. जगातील विविध प्रदेशांमध्ये महिलांबद्दल आदर, प्रशंसा आणि प्रेम व्यक्त करून, हा दिवस महिलांच्या आर्थिक, राजकीय आणि सामाजिक कामगिरीचे स्मरण म्हणून साजरा केला जातो.
आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाचा इतिहास
हा दिवस पहिल्यांदा 28 फेब्रुवारी 1909 रोजी अमेरिकेत सोशलिस्ट पार्टीच्या आवाहनावर साजरा करण्यात आला. त्यानंतर फेब्रुवारीच्या शेवटच्या रविवारी तो साजरा केला जाऊ लागला. 1910 मध्ये सोशलिस्ट इंटरनॅशनलच्या कोपनहेगन परिषदेत याला आंतरराष्ट्रीय दर्जा देण्यात आला. त्या वेळी स्त्रियांना मतदानाचा अधिकार मिळवून देणे हे त्याचे मुख्य ध्येय होते, कारण त्या वेळी बहुतेक देशांमध्ये स्त्रियांना मतदानाचा अधिकार नव्हता. त्यानंतर, 1917 मध्ये रशियन महिलांनी महिला दिनी भाकरी आणि कपड्यांसाठी संपावर जाण्याचा निर्णय घेतला. हा संप देखील ऐतिहासिक होता कारण झारने सत्ता सोडली, अंतरिम सरकारने महिलांना मतदानाचा अधिकार दिला. यामुळेच 08 मार्च हा दिवस आंतरराष्ट्रीय महिला दिन म्हणून साजरा करण्यात आला आणि आजही साजरा केला जातो.
आंतरराष्ट्रीय महिला दिन का साजरा केला जातो?
ऑगस्ट 1910 मध्ये, आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाचा वार्षिक उत्सव साजरा करण्यासाठी कोपनहेगन येथे आंतरराष्ट्रीय महिला परिषदेने आयोजित केलेल्या दुसऱ्या आंतरराष्ट्रीय समाजवाद्यांची बैठक झाली. शेवटी,अमेरिकन समाजवादी आणि जर्मन समाजवादी लुईस झिएत्झ यांच्या मदतीने आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाच्या वार्षिक उत्सवाची स्थापना करण्यात आली. मात्र त्या बैठकीत एकही तारीख निश्चित करण्यात आली नाही. सर्व महिलांना समानतेचा अधिकार मिळावा यासाठी हा कार्यक्रम साजरा करण्याची घोषणा करण्यात आली. 19 मार्च 1911 रोजी ऑस्ट्रिया, जर्मनी, डेन्मार्क आणि स्वित्झर्लंडमधील लाखो लोकांनी पहिल्यांदा साजरा केला. प्रदर्शन, महिला परेड, बॅनर असे विविध कार्यक्रम ठेवण्यात आले होते. महिलांच्या मतदानाची मागणी, सार्वजनिक कार्यालयाची मालकी आणि नोकरीतील लिंगभेद संपवणे यासारखे मुद्दे मांडण्यात आले. दरवर्षी फेब्रुवारीच्या शेवटच्या रविवारी अमेरिकेत राष्ट्रीय महिला दिन म्हणून साजरा केला जातो. रशियन महिलांनी 1913 मध्ये फेब्रुवारीच्या शेवटच्या रविवारी साजरा केला होता. 1975 मध्ये सिडनी येथे महिलांनी (ऑस्ट्रेलियन बिल्डर्स लेबरर्स फेडरेशन) रॅली काढली होती. त्यानंतर 1914 चा आंतरराष्ट्रीय महिला दिन 8 मार्च रोजी साजरा करण्यात आला. तेव्हापासून, 8 मार्च रोजी सर्वत्र साजरा केला जातो. 1914 चा कार्यक्रम खास जर्मनीत महिलांच्या मतदानाच्या हक्कासाठी ठेवण्यात आला होता. 1917 च्या उत्सवादरम्यान सेंट पीटर्सबर्गच्या महिलांनी "ब्रेड अँड पीस" ने रशियन अन्नटंचाई तसेच पहिले महायुद्ध संपवण्याची मागणी केली. हळूहळू अनेक कम्युनिस्ट आणि समाजवादी देशांमध्ये ते साजरे होऊ लागले जसे की चीनमध्ये 1922 मध्ये, 1936 पासून स्पॅनिश कम्युनिस्ट इ.
आंतरराष्ट्रीय महिला दिन कसा साजरा केला जातो?
आंतरराष्ट्रीय महिला दिन हा एक विशेष कार्यक्रम आहे जो 8 मार्च रोजी लोक तसेच व्यवसाय, राजकीय, समुदाय, शैक्षणिक संस्था, शोधक, टीव्ही व्यक्तिमत्त्व इत्यादींच्या नेतृत्वाखालील महिलांनी साजरा केला जातो. महिलांच्या समस्या, स्पर्धात्मक क्रियाकलाप, भाषणे, सादरीकरणे, चर्चा, बॅनर, परिषद, महिला परेड आणि चर्चासत्रे यासह इतर महिला हक्क संवर्धन उपक्रम अशा विविध कार्यक्रमांचे आयोजन करून तो साजरा केला जातो. महिलांचे हक्क, योगदान, शिक्षणाचे महत्त्व, उपजीविका इत्यादींबद्दल जागरुकता वाढवण्यासाठी जगभरात हा दिवस साजरा केला जातो. या दिवशी महिला शिक्षिका तिच्या विद्यार्थ्यांकडून, तिच्या मुलांकडून तिच्या पालकांना, तिच्या बहिणींना तिच्या भावांकडून, मुलीला तिच्या वडिलांकडून भेट दिली जाते.
आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाची थीम
आंतरराष्ट्रीय महिला दिन दरवर्षी एक विशेष थीम वापरून साजरा केला जातो.
उपसंहार
स्त्रिया समाजाचा मुख्य भाग आहेत आणि आर्थिक, राजकीय आणि सामाजिक कार्यात त्यांचा मोठा वाटा आहे. आंतरराष्ट्रीय महिला दिन महिलांच्या सर्व कामगिरीचे कौतुक आणि स्मरण करण्यासाठी साजरा केला जातो. आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाचा उत्सव एक सामाजिक-राजकीय कार्यक्रम म्हणून सुरू झाला. या सणाच्या उत्सवादरम्यान, पुरुष मदर्स डे आणि व्हॅलेंटाईन डेच्या उत्सवाप्रमाणे स्त्रियांबद्दल त्यांचे प्रेम, काळजी, कौतुक आणि आपुलकी दर्शवतात. दरवर्षी एका विशेष थीमसह मोठ्या प्रेमाने आणि आदराने साजरा केला जातो आणि महिलांच्या अमूल्य योगदानाबद्दल राजकीय आणि सामाजिक जागरूकता मजबूत करण्यासाठी हा दिन साजरा केला जातो.