Nag Panchami 2023 नागपंचमी हा नागांच्या पूजेचा सण दरवर्षी श्रावण शुक्ल पंचमीला साजरा केला जातो. या दिवशी नागांची पूजा केली जाते. यासोबतच त्यांना दूधही अर्पण केले जाते. सापांची पूजा करून आध्यात्मिक शक्ती आणि सिद्धी प्राप्त होऊ शकतात.
सापाला देवता मानले जाते. नागपंचमी हा सण श्रावण महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या पाचव्या दिवशी साजरा केला जातो. यावेळी नागपंचमी 21 ऑगस्ट 2023 रोजी येत आहे. ज्योतिषी पं. अंबरीश मिश्रा यांनी सांगितले की पंचमी तिथी 20 ऑगस्ट रोजी 12:23 ते 21 वाजता 2:01 वाजता समाप्त होईल. नागपंचमी पूजनाचा मुहूर्त 21 ऑगस्ट रोजी पहाटे 5.53 ते 8.30 पर्यंत असेल.
नाग देवाची पूजा
नागपंचमीचा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. या दिवशी नागपंचमीला नागदेवता म्हणून पूजन केले जाते. वासुकी, अनंता, पद्म, महापद्म, तक्षक, कुलीर, कर्कट आणि शंख यांची पौराणिक हिंदू ग्रंथांमध्ये उल्लेख केल्याप्रमाणे पूजा केली जाते. नागपंचमीच्या दिवशी नागदेवाची पूजा केल्याने सापांची भीती नाहीशी होते. ज्या लोकांच्या कुंडलीत कालसर्प दोष असतो त्यांना या पूजेने आराम मिळतो. दुधाने सापाला अभिषेक केल्याने दैवी आशीर्वाद मिळू शकतात
नागपंचमीची पूजा पद्धत
ज्योतिषी पं. अंबरीश मिश्रा यांनी सांगितले की पंचमीच्या एक दिवस आधी म्हणजे चतुर्थीच्या दिवशी एकदाच खा. पंचमीच्या दिवशी उपवास ठेवा. पंचमीच्या दिवशी उपवास ठेवा आणि अन्न पूर्ण झाल्यावरच घ्या. नागपंचमीच्या पूजेसाठी नागदेवतेचे चित्र पोस्टावर लावावे किंवा मातीपासून नागदेवाची मूर्ती बनवावी. पूजा करण्यासाठी लाकडी चौकटीवर नागाची प्रतिमा किंवा मातीच्या नागाची मूर्ती स्थापित करा. नागदेवाला हळद, दूध, सिंदूर, अक्षत आणि फुले अर्पण करा. कच्च्या दुधात तूप आणि साखर मिसळून नागदेवाचा अभिषेक करावा. पूजेनंतर नागदेवतेची कथा ऐकावी आणि नागदेवतेची आरती करावी.
नागपंचमीला काय करावे
नागपंचमीच्या दिवशी उपवास ठेवा. व्रत केल्याने माणसाला कालसर्प दोषापासून मुक्ती मिळते.
याशिवाय नागदेवतांची पूजा केल्यानंतर नागपंचमीच्या मंत्रांचा जप करावा.
राहू आणि केतूची दशा कुंडलीत सुरू आहे, त्यांनीही नागदेवतेची पूजा करावी.
या उपायाने राहू-केतू दोषापासून मुक्ती मिळेल.
या दिवशी शिवलिंगाला पितळेच्या मडक्यातूनच जल अर्पण करावे.
नागपंचमी पूजा समग्री
नाग देवाची मूर्ती किंवा फोटो, दूध, फुले, पाच फळे, पाच काजू, रत्ने, सोने, चांदी, दक्षिणा, पूजेची भांडी, कुशासन, दही, शुद्ध तूप, मध, गंगेचे पाणी, पवित्र पाणी, पंच रस, अत्तर, गंध रोली, मोली जनेयू, पंच मिठाई, बिल्वपत्र, धतुरा, भांग, बेर, आंबा मांजरी, जव, तुळशीची डाळ, मंदार पुष्प, कच्च्या गायीचे दूध, तांबूस रस, कापूर, धूप, दीप, कापूस, मलयगिरी, चंदन, शिवाच्या श्रृंगारासाठीचे साहित्य इ.
नागपंचमीचे महत्व
पौराणिक काळापासून हिंदू धर्मात सापांची देवता म्हणून पूजा केली जाते. म्हणूनच नागपंचमीच्या दिवशी नागाच्या पूजेला खूप महत्त्व आहे. नागपंचमीच्या दिवशी नागांची पूजा करणाऱ्या व्यक्तीला साप चावण्याची भीती वाटत नाही, असे मानले जाते. या दिवशी दुधाने आंघोळ करून, पूजा करून सापाला दूध पाजल्याने अक्षय-पुण्य प्राप्त होते. या दिवशी घराच्या प्रवेशद्वारावर सापाचे चित्र लावण्याचीही परंपरा आहे.
नागपंचमीशी संबंधित श्रद्धा
ज्योतिषाचार्य यांनी सांगितले की हे भगवान कृष्ण आणि नाग कालिया यांच्याशी संबंधित आहे. जिथे कृष्ण यमुना नदीवर कालियाशी लढतो आणि शेवटी मानवांना त्रास न देण्याचे वचन देऊन कालियाला क्षमा करतो. गरुड पुराणानुसार नागपंचमीला नागांची पूजा केल्याने भक्ताला सौभाग्य आणि समृद्धी प्राप्त होते.
कालसर्प दोषावर उपाय
ज्योतिषशास्त्रानुसार कालसर्प दोषामुळे ज्या लोकांना त्रास होतो, त्यांच्या जन्मपत्रिकेत साप शाप देतो. त्यांनी भगवान शंकराची पूजा करण्यासोबत नागदेवतेची पूजा करावी. यासोबतच भगवान शंकराचा रुद्राभिषेक करावा.